ต้นทุนโรงพยาบาลในการดูแลผู้ป่วยโรคโควิด-19 ประเทศไทย: กรณีศึกษาโรงพยาบาลในสังกัดกระทรวงสาธารณสุข

        บทความนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาต้นทุนของโรงพยาบาลสำหรับดูแลผู้ป่วยโรคโควิด-19 ในปีงบประมาณ 2564 และศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อต้นทุนของการดูแลผู้ป่วยในโรคโควิด-19 วิเคราะห์ต้นทุนในมุมมองของผู้ให้บริการ คาดประมาณต้นทุนด้วยวิธีมาตรฐานจากบนลงล่าง และวิเคราะห์ต้นทุนรายผู้ป่วยด้วยวิธีต้นทุนจุลภาค โดยใช้โปรแกรม (healthcare service cost estimation, HSCE) 

        กลุ่มตัวอย่าง คือ โรงพยาบาลกระทรวงสาธารณสุขที่สมัครใจเข้าร่วมศึกษาต้นทุน จำนวน 21 แห่ง เป็น โรงพยาบาลศูนย์ 9 แห่ง โรงพยาบาลทั่วไป 8 แห่ง โรงพยาบาลชุมชน 4 แห่ง เลือกผู้ป่วยโรคโควิด-19 จากรหัสโรค U07.1, U07.2, B97.2 จากนั้นนำข้อมูลมาจัดกลุ่มวินิจฉัยโรคร่วมไทย ฉบับ 6.3 และแบ่งผู้ป่วยตามกลุ่ม DRG (diagnosis related group) เป็น 6 กลุ่ม คัดข้อมูลตามเกณฑ์ได้ข้อมูลผู้ป่วย 87,145 ราย วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา คือ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่ากลาง และสถิติเชิงทำนายด้วยสมการถดถอยพหุคุณ 

        ผลการศึกษาพบว่า ผู้ป่วยในโรคโควิด-19 รักษาในโรงพยาบาลศูนย์มากที่สุด ร้อยละ 68.6 อายุเฉลี่ย 35.1 ปี (SD=16.6) นอนโรงพยาบาลเฉลี่ย 11.0 วัน (SD=4.1) เป็นผู้ป่วยกลุ่ม DRG สังเกตอาการ มากที่สุด 49,225 ราย ร้อยละ 56.5 รองลงมา คือ กลุ่ม DRG โรคปอดอักเสบ 21,385 ราย ร้อยละ 24.5 และกลุ่ม DRG โรคระบบทางเดินหายใจ 12,271 ราย ร้อยละ 14.1 โรงพยาบาลมีต้นทุนในการดูแลผู้ป่วยในโรคโควิด-19 เฉลี่ย 22,216 บาทต่อราย (SD=42,070) ค่ากลาง 13,847 บาท โรงพยาบาลทั่วไปมีต้นทุนเฉลี่ยต่อรายสูงสุด 25,653 บาท (SD=72,135) รองลงมาคือ โรงพยาบาลศูนย์ 21,068 บาท (SD=20,276) และโรงพยาบาลชุมชน 15,984 บาท (SD=13,968) ต้นทุนในการดูแลผู้ป่วยกลุ่ม DRG รุนแรงเฉลี่ย 72,327 บาทต่อราย (SD=54,027) ค่ากลาง 61,326 บาท กลุ่ม DRG โรคปอดอักเสบ 31,259 บาท (SD=46,035) ค่ากลาง 21,900 บาท DRG สังเกตอาการ 17,022 บาทต่อราย (SD=39,536) ค่ากลาง 11,437 

        การศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อต้นทุนของการดูแลผู้ป่วยในโรคโควิด-19 พบว่า ขนาดของโรงพยาบาล กลุ่ม DRG รุนแรง อายุผู้ป่วย ต้นทุนวัสดุการแพทย์ ต้นทุนค่าห้องและค่าอาหาร และต้นทุนค่าบริการพยาบาล สามารถอธิบายต้นทุนผู้ป่วยในโรคโควิด-19 ต่อราย ได้ร้อยละ 80.9 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.01) โดย 
(1) โรงพยาบาลทั่วไปส่งผลให้ต้นทุนเพิ่มขึ้น ร้อยละ 28.0 เมื่อเทียบกับโรงพยาบาลชุมชน 
(2) กลุ่มผู้ป่วย DRG รุนแรงส่งผลให้ต้นทุนเพิ่มขึ้น ร้อยละ 86.0 เมื่อเทียบกับกลุ่มสังเกตอาการ 
(3) อายุที่เพิ่มขึ้น 1 ปี ส่งผลให้ต้นทุนเพิ่มขึ้น ร้อยละ 0.3 และ 
(4) ต้นทุนวัสดุการแพทย์ ต้นทุนค่าห้องค่าอาหาร และต้นทุนค่าบริการพยาบาล เพิ่มขึ้นร้อยละ 1 ส่งผลให้ต้นทุน ผู้ป่วยในโควิด-19 เพิ่มขึ้นร้อยละ 0.1, 0.3 และ 0.3 ตามลำดับ 

        ประโยชน์ที่ได้จากการศึกษานอกจากจะได้ทราบต้นทุนต่อรายและสามารถนำไปเป็นข้อมูลประกอบการขอรับเงินจัดสรรงบประมาณในโรคโควิด-19 ตลอดจนวางแผนทรัพยากรทางการเงินของโรงพยาบาลได้ และผลกระทบของปัจจัยที่มีผลต่อต้นทุนการบริการสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการพัฒนาประสิทธิภาพการให้บริการ ลดต้นทุนการบริการผู้ป่วยโรคโควิด-19 หรือโรคติดเชื้ออื่น ๆ ได้

คำสำคัญ: โรคโควิด-19, ต้นทุนผู้ป่วยใน, ต้นทุนโรงพยาบาล

ดาวน์โหลดบทความฉบับเต็มจาก Link ด้านล่าง

CostCovidY65JHealth12209-Article.pdf

Powered by Froala Editor